تحقیق بررسی نقش دولت در اقتصاد ,پژوهش بررسی نقش دولت در اقتصاد ,مقاله بررسی نقش دولت در اقتصاد ,دانلود تحقیق بررسی نقش دولت در اقتصاد ,بررسی نقش دولت در اقتصاد ,نقش دولت ,اقتصادمقاله بررسی نقش دولت در اقتصاد|40090486|adg40191533|
با سلام و درود خدمت خدمت شما پژوهشگر عزیز در این مطلب از سایت فایل با عنوان مقاله بررسی نقش دولت در اقتصاد هم اکنون آماده دریافت می باشد برای مشاهده جزئیات فایل به ادامه مطلب مراجعه نمایید .

⚡دانلود

در 25 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان شماره صفحه

مقدمه ............................................................................................................... 3

دولت در مكاتب لیبرالیستی .............................................................................. 5

دولت در اقتصاد كینزی .................................................................................... 10

دولت در اقتصاد سوسیالیستی ........................................................................... 12

دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ................................................. 14

ماهیت و ساختار دولت ایران ............................................................................ 22

منابع و مأخذ .................................................................................................... 25




مقدمه

مسأله جایگاه دولت و نقش آن در اقصاد از زمان پیدایش دانش اقتصاد همواره مورد بحث اقتصاددانان و صاحبان اندیشه در مكاتب گوناگون اقتصادی بوده است. مركانتلیستها كه اقتدار كشور را در گرو دستیابی به طلا و نقره بیشتر می دانستند از دخالت دولت در اقتصاد حمایت می كردند . فیزیزكراتها و پس از آن كلاسیك ها بر اساس اعتقاد به دئیسم و نظم طبیعی و هماهنگی منافع فرد و جمع بر آزادی های فردی و عدم دخالت دولت در اقتصاد تأكید داشتند پیامدهای این تفكر از جمله بی عدالتی های اقتصادی و اجتماعی به تدریج حركتهای مخالفی را در مقابل خود شكل داده و افكار سوسیالیسم با اندیشه واگذاری تمام فعالیتهای اقتصادی به بخش دولتی و تدبیر اقتصاد بر اساس برنامه ریزی متمركز دولتی به شكل گسترده ای پدیدار شد .

همچنین در غرب با پایان یافتن جنگ جهانی دوم در پی بحرانهای اقتصادی 1931 ـ 1929 میلادی گرایش به ملی كردن اقتصاد و ارائه تعریفهای جدیدی از حقوق مالكیت به گسترش فعالیتهای دولتی انجامید . به طوری كه در اوایل دهه 80 میزان سرمایه گذاریهای ثابت و دولتی در برخی از كشورها بیش از 50 درصد كل ذخایر سرمایه این كشورها برآورده شد . تجربه ناكارآمدی شركتهای دولتی و انحصارهای ملی در این سالها موجب شد كه گرایش به خصوصی سازی و بازگشت به مكانیزم بازار بار دیگر افزایش یابد در ایران نیز طی دو دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد مواضع متفاوتی در این باره بوده ایم در دهه نخست انقلاب بویژه در دوران جنگ تحمیلی دولت حجم گسترده ای از فعالیتهای اقتصادی را به خود اختصاص داد و بسیاری از كارخانه ها و شركتهای خصوصی ملی شدند در دهة دوم گرایش به كاهش تصدی دولت و واگذاری فعالیتها به بخش خصوصی به تدریج شدت گرفت و طی برنامه های پنج ساله اول تا سوم زمینه عملی این فكر تحقق یافت .

در این مقاله ابتدا به نقش دولت در اقتصاد از دیدگاههای فكر مكاتب لیبرالیستی ، كینزی و سوسیالیستی پرداخته می شود و سپس به بررسی دولت در قانون جمهوری اسلامی ایران و ماهیت و ساختار دولت ایران پرداخته می شود.


جایگاه دولت در مكاتب لیبرالیستی :
1 ) مكاتب قبل از كلاسیك :

پیش از نظریه دولت در مكتب كلاسیك و كاوش در آرای اسمیت در این زمینه مناسب است كه محیط اجتماعی فراهم آورندة این تفكر ارزیابی شود پس در این بخش به مطالعه جایگاه دولت در مكاتب قبل از كلاسیك می پردازیم.
1 ـ 1 ) مركانتیلسم :

مركانتیلسم كه نخستین تلاش نظام مند اروپائیان و تبیین نظریه های اقتصادی به شمار می رود فلسفه اقتصادی مبتنی بر دولت قدرتمند و مداخله گرا است . آن ها با اعتقاد به اینكه طلا و نقره ثروت واقعی هر كشور محسوب می شود و آن ها را ابزار توانمندی توسعه اقتصادی می دانستند تا دخالت دولت بویژه در امر تجارت خارجی را تجویز كنند و بر این نكته تأكید داشتند كه دولت بر هر وسیله ممكن باید مشوق صادرات و تحدید كننده واردات باشد تا از طریق رشد تولیدات داخلی امكان برقراری تراز مثبت بازرگانی فراهم شود و به عبارت دیگر بدون مالكیت ابزار تولید دولت در نظام فكری سوداگری بیش ترین نظارت و دخالت را دارد . اما تضاد منافع دولت ها و رشد سرسام آوریهای محصولات در كشورهای تحت سلطه این نظام اقتصادی و سرانجام پیدایش انقلاب صنعتی مكتب سوداگری را به انتهای كوشش تاریخی خود رسانید.
2 ـ 1 ) فیزیوكراسی :

این نظریه در اوایل قرن هجدم میلادی تكوین یافت و عكس العملی در مقابل افراط گری های سوداگران و بی عدالتی های اقتصادی و اجتماعی شرایط آن روز اروپا بود كه انقلاب فرانسه در سال 1979 میلادی نمونه بارز آن است .

این مكتب بر این اعتقاد استوار بود كه قوانین طبیعی در عالم فیزیك تغییر ناپذیر ، كامل و بی نقصند و جوامع بشری كه جزیی از این نظام هستند قوانین خاص خود را دارند.

بنابراین فیزیوكراتها با تأكید بر قوانین طبیعی در جایگاه بهترین قوانین ممكن تضمین كننده رقبای جامعه بشری تلاش در شناخت و نظام مند كردن آن را وجهه همت خود قرار دادند . اصالت فرد و لیبرالیسم اقصادی پایه های فكری این دیدگاه را تشكیل می دادند . دولت در این نظام فكری باید راه را بر آزادی كتب و كار و رقابت بر مبنای منفعت طلبی فردی هموار و از هرج و مرج اجتماعی و سیاسی جلوگیری كند.
2 ) مكتب كلاسیك :

مولفه ای كه در شكل گیری نظام فكری مكتب كلاسیك نقش عمیق و انكار ناپذیری داشت محیط اجتماعی ـ سیاسی انگلستان در قرن هجدم بود كه در فاصله گرفتن از كلیسای كاتولیك رم و در اثر جنگهای داخلی نظام فئودالی به ظهور سرمایه داری منجر شد.

آدام اسمیت علاوه بر بهره مندی از آرای اقتصادی پیشینیان با تأثیرپذیری از محیط اجتماعی ـ سیاسی به كالبد شكافی روابط اقتصادی آن روز انگلستان پرداخت و در ارائه نظریه توسعه اقتصادی خود و دریافت علل افزایش ثروث جامعة خود سعی كرد و آن را به سطح تمام ملل جهان تعمیم داد.

هسته مركزی اندیشه كلاسیك بر سه مقوله اساسی آزادی فرد و نفع شخصی در جایگاه مولفه های نظم طبیعی استوار است.

و در چارچوب نظری این مكتب دخالت دولت در مواردی مجاز شمرده می شود كه به دلیلی شرایط نخستین عملكرد مطلوب دست نامرئی در یك نظام اقتصادی مطلوب مورد خدشه واقع شود كه در ادبیات اقتصاد امروز به شكست بازار شهرت یافته به اختصار چنین است:

1. فقدان شرایط و مقتضیات آزادی طبیعی و تجارت آزاد
2. فقدان زمینه های اجتماعی مناسب از قبیل امنیت و برابری
3. تجاوز به حقوق و آزادی های فردی از طریق انحصارات یا فعالیتهای ناسالم اقتصادی
4. كاستی در تضمین عدالت اقتصادی و وجود تبعیض

3) نظریات جدید لیبرالیستی

به طور كلی از دیدگاه فلسفه سیاسی نقش دولت در جامعه به طور مستقیم و تنگاتنگ با سازمان اجتماعی ارتباط می یابد كه دولت در بستر آن شكل گرفته است كه امروزه در نظریات اقتصادی سیاسی دنیا سه دیدگاه بیش از دیگران مورد توجه صاحبنظران است كه 1 ـ لیبرتارها 2 ـ لیبرال ها 3 ـ جمع گرایان می باشد دو گروه نخست نظریات خود را بسط یافته نظریات كلاسیك لیبرالیسم می دانند و هر یك به نوعی خود را نمایندة این تفكر می دانند . لیبرتارها كه حقوق و آزادی های فردی را به صورت افراطی مورد توجه قرار داده اند دخالت دولت در امور اقتصادی و اجتماعی را امری مضر می دانند و در این دیدگاه دولت همانند نگهبان شب می باشد و هیچ نقش توزیعی ندارد.

در مجموع رویكرد جمع گرایان دو دیدگاه قابل تشخیص است: سوسیالیسم فابین و ماركسیسم، این دو به اصول اساسی خود یعنی عدالت و آزادی و نقش بسیار فعال دولت همداستانند ولی ماركسیم بر مالكیت دولتی ابزار تولیدی كه راهكار تحقق اهداف است تكیه دارد و مالكیت خصوص را مانعی برای آزادی و موجب از خود بیگانگی و استثمار می داند حال آن كه سوسیالیست های فابینی با این گفته موافقت اصولی ندارند.
4 ) نظریه نئوكلاسیك ها

این نظریه كه امروزه جریان مسلط فكری تلقی می شود خود را بیش از بقیه به نظریات لیبرالیسم كلاسیك وفادار می داند نقطه آغاز این نظریه در قضیه بنیادین اقتصاد رفاه می باشد . نخستین قضیه اقتصاد رفاه این است با فرض برقراری مقداری شروط مثل رقابت كامل و فقدان كالاهای عمومی و اطلاعات كامل اگر تعادل عمومی وجود داشته باشد بهینه پارتو برقرار می شود و دومین قضیه به تبین حدود دخالت دولت در اقتصاد می پردازد . كه بر اساس آن دولت در شرایطی مجز به دخالت است كه باعث انخراف در كاركرد كارگزاران اقتصادی شود و این از طریق اخذ مالیاتهای مقطوع و پرداخت های انتقالی امكان پذیر است.

در این نظریه اصل بر نظام بازار و كارآمد بودن آن است و دخالت دولت در موارد خاص و به صورت تدریجی مجاز شمرده می شود و یگانه هدف دولت باید بیشینه سازی و رفاه كل جامع باشد و مصرف كنندگان اصل و نهادهای دولتی وكیل باشند.
ساختار دولت در اقتصاد ایران

ساختار دولت در اقتصاد ایران حاصل تعامل میان عرضه و تقاضا بودده است شواهد تجربی بیانگر آن است كه هیچ گرایشی جدی و پی گیرانه ای از سوی عرضه تحول نهادی دولت در این مورد كه اقتصاد ایران به تدریج به سویی یك اقتصاد بازاری پویا و كارآمد با یك دولت حداقل كلاسیكی سیر كند ابراز نشده است. برعكس تمایل به این تحول نهادی كه دولت در اقتصاد در نقش جانشین بازار و بنگاه عمل كند در طرف عرضه تحول نهادی به طور نسبی جدی بوده است.

از سال 1327 كه برنامه ریزی در ایران آغاز شد این امكان فراهم آمدكه تمایلات طرف عرضه نهادی به طور دقیق در برنامه ها ثبت شود تركیبی از ساختار فعالیتهای دولت كه در برنامه های عمرانی و توسعه ای ایران پیشنهاد و پیش بینی شده است به طور دقیق بیانگر گرایش ها و تمایلات طرف عرضه تحول نهادی است.

جزییات بیشتر📜